Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη

Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗ

Την Κυριακή η’ Λουκά, διαβάζεται η περικοπή που αναφέρεται στην παραβολή του καλού Σαμαρείτη. Το κείμενο σε νεοελληνική απόδοση αναφέρει τα εξής:

Κάποιος νομοδιδάσκαλος παρουσιάστηκε στο Χριστό και για να τον φέρει σε δύσκολη  θέση, του είπε: «Διδάσκαλε, τι πρέπει να κάνω για να κερδίσω την αιώνια ζωή;». Ο Ιησούς τον  ρώτησε: «Ο νόμος τι γράφει; Πώς διαβάζεις ότι πρέπει να κάνεις;». Εκείνος απάντησε: «Ν’ αγαπάς Κύριο το Θεό σου μ’ όλη την καρδιά σου και μ’ όλη την ψυχή σου, μ’ όλη τη δύναμή σου και μ’ όλο το νου σου. Και να αγαπάς τον πλησίον σου, όπως τον εαυτό σου». «Πολύ σωστά απάντησες», του είπε ο Χριστός. «Αυτό κάνε και θα ζήσεις». Εκείνος όμως, θέλοντας να δικαιολογήσει τον εαυτό του, είπε στον Ιησού: «Και ποιος είναι ο πλησίον μου;».

Πήρε τότε αφορμή ο Ιησούς και είπε: «Κάποιος άνθρωπος, κατεβαίνοντας από τα Ιεροσόλυμα στην Ιεριχώ, έπεσε πάνω σε ληστές. Αυτοί τον ξεγύμνωσαν, τον τραυμάτισαν, και έφυγαν παρατώντας τον μισοπεθαμένο. Από κείνο το δρόμο έτυχε να κατεβαίνει κάποιος ιερέας, ο οποίος τον είδε, αλλά τον προσπέρασε χωρίς να του δώσει κάποια σημασία. Το ίδιο και κάποιος λευίτης, που περνούσε από κείνο το μέρος. Παρ’ όλο που τον είδε κι αυτός, τον προσπέρασε χωρίς να του δώσει σημασία. Κάποιος Σαμαρείτης που ταξίδευε, ήρθε προς το μέρος του, τον είδε και τον σπλαχνίστηκε. Πήγε κοντά του, άλειψε τις πληγές του με λάδι και κρασί και τις έδεσε καλά. Μάλιστα τον ανέβασε στο δικό του το ζώο, τον οδήγησε σε πανδοχείο και φρόντισε γι’ αυτόν. Την άλλη μέρα, φεύγοντας, έβγαλε και έδωσε στον πανδοχέα δύο δηνάρια και του είπε: «φρόντισέ τον, κι ό,τι παραπάνω ξοδέψεις, εγώ, όταν ξαναπεράσω, θα σε πληρώσω. Ποιος λοιπόν απ’ αυτούς τους τρεις κατά τη γνώμη σου αποδείχτηκε πλησίον εκείνου που έπεσε στους ληστές;»
Ο νομοδιδάσκαλος απάντησε: «εκείνος που τον σπλαχνίστηκε». Τότε ο Ιησούς του είπε: «Πήγαινε και να κάνεις κι εσύ το ίδιο».
(Λουκ. 10, 25-37)

Διαβάζοντας αυτή την παραβολή παρατηρούμε ότι «πλησίον» είναι ο κάθε άνθρωπος. Οι Πατέρες της Εκκλησίας που αγιοπνευματικά ερμηνεύουν το ευαγγέλιο, αναφέρουν ότι «πλησίον» είναι πρώτα από όλα η ψυχή του ανθρώπου, που πέφτει σε χέρια «ληστών», δηλαδή των δαιμόνων οι οποίοι την κακοποιούν εγείροντας τα πάθη. Σαμαρείτης είναι ο Χριστός, που οδηγεί την πληγωμένη ψυχή στο «πανδοχείο», δηλαδή στην Εκκλησία και την παραδίδει στον πανδοχέα για να την περιποιηθεί. Τα δύο δηνάρια, με τα οποία πληρώνει τον πανδοχέα, συμβολίζουν την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Εκεί μέσα περιέχονται οι συνταγές για την θεραπεία της πληγωμένης ψυχής. Έτσι καταλαβαίνουμε γιατί η Εκκλησία είναι πνευματικό νοσοκομείο. Και όπως συμβαίνει σε κάθε νοσοκομείο, όλοι οι άνθρωποι που εισέρχονται εκεί δεν βρίσκουν την υγεία τους. Ας φανταστούμε κάποιον ασθενή ο οποίος πηγαίνει στο νοσοκομείο και αντί να συναντήσει τους γιατρούς, περιφέρεται στους διαδρόμους του κτηρίου. Ας φανταστούμε, πάλι, κάποιον, να συναντιέται με τους γιατρούς, αλλά να μην εφαρμόζει την αγωγή που του δίνουν.

Έτσι ακριβώς συμβαίνει και με την εκκλησία. Μπορεί κάποιος να εισέρχεται στον χώρο της και να «περιφέρεται στους διαδρόμους της». Δηλαδή να αντιμετωπίζει τη ζωή μέσα σε αυτήν, ως την τήρηση κάποιου εθίμου ή να  τη βλέπει φολκλορικά. Άλλος θεωρεί ότι μέσα σε αυτήν παίρνουμε κάποιους τρόπους καλής συμπεριφοράς τους οποίους πρέπει να υιοθετούμε στην κοινωνική ζωή. Έτσι είναι φυσικό ο άνθρωπος να μην βρίσκει την ψυχική του υγεία.

Η βασική προϋπόθεση είναι η αυτογνωσία μέσω της ταπείνωσης. Να δει ο καθένας τις πληγές και τα πάθη του και να τα αποδεχτεί, όχι με την έννοια να συμβιβαστεί, αλλά να τα γνωρίσει και να τα αναγνωρίσει. Εν συνεχεία μέσω των μυστηρίων της Εκκλησίας και του πνευματικού του πατέρα,  προχωράει στη  θεραπευτική αγωγή. Έτσι επουλώνονται σταδιακά οι ψυχικές πληγές.

Είναι γεγονός, ότι άνθρωπος με πάθη, δεν είναι σε θέση να προσφέρει βοήθεια και να ενδιαφερθεί για τον πλησίον του. Αν το κάνει, θα υπάρχει μέσα το στοιχείο της ιδιοτέλειας. Η συμπεριφορά προς τον πλησίον και τα κίνητρα που ωθούν στο να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας σ’ αυτόν, δείχνει τον βαθμό της ψυχικής μας ποιότητας.

Είναι γεγονός ότι αθεράπευτοι άνθρωποι δημιουργούν προβληματικές δομές και σχέσεις. Η ψυχική υγεία είναι το εχέγγυο για μια ανθρώπινη κοινωνία με κέντρο τον Θεάνθρωπο.

Παναγιώτης Μελικίδης – Θεολόγος